فضای مجازی چیست ؟
مقدمه
مواجهه امروزی با فضای مجازی که به گفته کارشناسان و صاحب نظران به عرصه حقیقی زندگی بشر تبدیل شده است، چالشهایی را در جامعه ایجاد کرده است که حاصل توسعه سریع اینترنت و شبکه های اجتماعی و پایین بودن دانش رسانهای جامعه است.
فضای مجازی چیست؟
نمیتوان فضای مجازی را مترادف با اینترنت دانست، اما اینترنت ابزار ورود به فضای مجازی است؛ اینترنت سامانه های جهانی از شبکه های رایانهای به هم پیوسته است که از مجموع « پروتکل اینترنت» برای ارتباط با یکدیگر استفاده میکنند. به عبارت دیگر اینترنت شبکه شبکه ها است که از میلیون ها شبکه خصوصی، عمومی، دانشگاهی، تجاری و دولتی در اندازه های محلی و کوچک تا جهانی و بسیار بزرگ تشکیل شده است. که با آرایه های وسیعی از فناوری های الکترونیکی و نوری به هم متصل شده اند. اگر بخواهیم آنچه اینترنت را تشکیل می دهد معرفی کنیم، باید به سه بعد اشاره کنیم:
* زیرساخت: منظو از این عنوان، وسایل فیزیکی است که امکان اتصال و دسترسی به فضای مجازی را فراهم می کند که شامل روش اتصال به اینترنت اعم از استفاده از خطوط تلفن (Dial-up)، وای فای (Wi-Fi)، ماهواره و فناوری تلفن همراه ۳Gو غیره، همچنین دستگاه اتصال به اینترنت اعم از تلفن همراه، تبلت، رایانه و …. می شود.
* خدمات: منظور نرم افزارهایی است که روی زیرساخت فضای مجازی ارایه می شوند و شرایط برقراری ارتباط اینترنتی را برقرار می کنند.
* محتوا: منظور نوع و میزان داده ها ( Data) و اطلاعاتی است که از طریق نرم افزارهای فضای مجازی منتقل می شوند که می تواند در قالب متن، صوت، تصویر، ویدیو یا فایل کاربردی باشد. و به لحاظ موضوعی هم شامل اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، دینی، آموزشی، سرگرمی و … می شود. از این سه مورد که در بالا به آن اشاره شد، آن چیزی که اهمیت و کاربرد بیشتری دارد، خدمات فضای مجازی است؛ فضای مجازی آنقدر از لحاظ محتوایی خدمات متنوعی دارد، که به سختی می توان از آن دسته بندیای ارائه داد، اما خدمات موجود را می توان در دسته بندی های استقرایی زیر خلاصه کرد:
* خدمات پایه: شامل موتورهای جست و جو است.
* انتقال پیام: شامل ایمیل، پیام رسان های فوری مانند تلگرام و برقرارکننده های صوتی و تصویری مانند ایمو و اسکایپ می شود.
* اشتراک گذاری: شامل سرویسهای میزبانی فایل، متن، صوت، عکس( اینستاگرام)، ویدیو (یوتیوپ و آپارات) می شود.
* آموزش و تحصیل: شامل دانشگاه های آنلاین و وبسایت های درس محور است.
* خدمات شهروندی بین مردم و حاکمیت: اعم از دولت الکترونیک، امور قضایی، ثبت درخواست ها مجوزها و … است.
* کسب و کار: تجارت الکترونیک اعم از خرید و فروش کالا، تراکنش های مالی، مبادله بورس و اوراق بهادار و …. است.
* شبکه های اجتماعی و پیام رسان: شبکه های اجتماعی رایانه مانند فیس بوک و کلوب، شبکه های اجتماعی موبایلی مانند تانگو و …. از جمله شبکه های اجتماعی به شمار می روند.
* تفریح و سرگرمی: شامل انواع بازی های رایانه ای، گیم ها، ورزشهای فکری و ….است.
ویژگی های فضای مجازی
* پویایی زمان:
اولین ویژگی فضای مجازی این است که زمان در آن پویا شده است. برعکس دنیای واقعی که زمان گذشته و آینده دارد، این همزمانی در فضای مجازی، نوعی پویایی را درکار ایجاد کرده است. روز و شب در فضای مجازی وجود ندارد و هر زمان که شما به اینترنت وصل می شوید، هزاران نفر را می بینید که آنلاین هستند و به کار مشغولند. به عبارت دیگر، کار در فضای مجازی تمامی ندارد؛ یعنی تولید و توزیع، پیوسته و ناتمام ادامه دارد.
اولین ویژگی فضای مجازی این است که زمان در آن پویا شده است. برعکس دنیای واقعی که زمان گذشته و آینده دارد، این همزمانی در فضای مجازی، نوعی پویایی را درکار ایجاد کرده است. روز و شب در فضای مجازی وجود ندارد و هر زمان که شما به اینترنت وصل می شوید، هزاران نفر را می بینید که آنلاین هستند و به کار مشغولند. به عبارت دیگر، کار در فضای مجازی تمامی ندارد؛ یعنی تولید و توزیع، پیوسته و ناتمام ادامه دارد.
* فشردگی مکان:
ویژگی دوم فضای مجازی فشردگی مکان است. در زمانهای قدیم فاصله جغرافیایی، محدودیت محسوب می شد، در حالی که در این فضا این محدودیت از بین رفته است و در این محیط همه جهان با هم همسایه شدهاند. افراد بدون طی مسافت فیزیکی می توانند با دوستان، همکاران، جوامع و فرهنگ های مختلف آشنا شوند و تعاملات درازمدت برقرار کنند. اخبار به سادگی در دسترس افراد قرار می گیرد و به سرعت باعث واکنش هایی می شود.
ویژگی دوم فضای مجازی فشردگی مکان است. در زمانهای قدیم فاصله جغرافیایی، محدودیت محسوب می شد، در حالی که در این فضا این محدودیت از بین رفته است و در این محیط همه جهان با هم همسایه شدهاند. افراد بدون طی مسافت فیزیکی می توانند با دوستان، همکاران، جوامع و فرهنگ های مختلف آشنا شوند و تعاملات درازمدت برقرار کنند. اخبار به سادگی در دسترس افراد قرار می گیرد و به سرعت باعث واکنش هایی می شود.
* تکثر و تنوع عددی:
جهان مجازی از محیطی متکثر، عددی، غیرمرکزی و به هم پیوسته برخوردار است. همین ویژگی سوم باعث لایهای شدن فضای مجازی می شود که طبقه بندی اطلاعات و دسترسی به آنها را سرعت می بخشد. اطلاعات مربوط به اشخاص، علوم، ادیان، هنرها، اشیا و اماکن همگی در فضای مجازی به راحتی قابل دسترسی هستند. در حقیقت فضای مجازی نوع متفاوتی از واقعیت مجازی دیجیتالی است که آن را «واقعیت خلق شده به وسیله رایانه» می دانند؛ واقعیتی که از آن جهت مجازی یا مصنوعی است که در دنیای واقعی و محیط مادی، مکانی را اشغال نکرده و در اذهان کاربران و درنیتجه تعامل با واسط الکترونیکی به وجود آمده است و میتواند کاری کند که افراد زندگی جدیدی را تجربه کنند.
جهان مجازی از محیطی متکثر، عددی، غیرمرکزی و به هم پیوسته برخوردار است. همین ویژگی سوم باعث لایهای شدن فضای مجازی می شود که طبقه بندی اطلاعات و دسترسی به آنها را سرعت می بخشد. اطلاعات مربوط به اشخاص، علوم، ادیان، هنرها، اشیا و اماکن همگی در فضای مجازی به راحتی قابل دسترسی هستند. در حقیقت فضای مجازی نوع متفاوتی از واقعیت مجازی دیجیتالی است که آن را «واقعیت خلق شده به وسیله رایانه» می دانند؛ واقعیتی که از آن جهت مجازی یا مصنوعی است که در دنیای واقعی و محیط مادی، مکانی را اشغال نکرده و در اذهان کاربران و درنیتجه تعامل با واسط الکترونیکی به وجود آمده است و میتواند کاری کند که افراد زندگی جدیدی را تجربه کنند.
* پیوستگی و یکپارچگی:
به هم پیوستگی و یکپارچه بودن فضای مجازی، منجر به ارائه خدمات اینترنتی مکمل شده است. خدمات اینترنتی با توجه به زیرساخت، برنامه، محتوا، لایه های مختلف و متنوعی پیدا می کند. در یکپارچه شدن، خدمات از سطح خرد به سطح کلان و از تصویر جزیی به تصویر کامل منتقل میشود. در نتیجه نوعی یکپارچگی خدمات را به وجود می آورد. برای مثال هرکسی همزمان می تواند درخواست ویزا، مشاهده فضای هتل ها و خرید بلیت هواپیما را انجام دهد.
به هم پیوستگی و یکپارچه بودن فضای مجازی، منجر به ارائه خدمات اینترنتی مکمل شده است. خدمات اینترنتی با توجه به زیرساخت، برنامه، محتوا، لایه های مختلف و متنوعی پیدا می کند. در یکپارچه شدن، خدمات از سطح خرد به سطح کلان و از تصویر جزیی به تصویر کامل منتقل میشود. در نتیجه نوعی یکپارچگی خدمات را به وجود می آورد. برای مثال هرکسی همزمان می تواند درخواست ویزا، مشاهده فضای هتل ها و خرید بلیت هواپیما را انجام دهد.
* گمنامی هویت:
پنجمین خصوصیت فضای مجازی، گمنامی و سیال بودن هویت کاربران است. در طول تاریخ هویت افراد همیشه ثابت، ایستا و استوار بر تعریف مشخص پشتیبانی شده از سوی جامعه و نظام های قانونی است که در آن متولد شده است؛ اما در فضای مجازی این امکان وجود دارد که فرد سن، جنس، طبقه و دیگر ویژگی های اجتماعی و فرهنگ یاش را هرطور که خودش دوست دارد معرفی کند و پس از مدتی می تواند این مشخصات را هم تغییر دهد. امکان گمنامی و ناشناخته بودن، امکان پنهان سازی ابعادی از شخصیت، جستوجوی همفکران، دوستی با دوستان، اختیار و اقتدار مطلق و احساس عدم تعلق به مکان خاص از مهمترین تاثیرهای این فضا است.
پنجمین خصوصیت فضای مجازی، گمنامی و سیال بودن هویت کاربران است. در طول تاریخ هویت افراد همیشه ثابت، ایستا و استوار بر تعریف مشخص پشتیبانی شده از سوی جامعه و نظام های قانونی است که در آن متولد شده است؛ اما در فضای مجازی این امکان وجود دارد که فرد سن، جنس، طبقه و دیگر ویژگی های اجتماعی و فرهنگ یاش را هرطور که خودش دوست دارد معرفی کند و پس از مدتی می تواند این مشخصات را هم تغییر دهد. امکان گمنامی و ناشناخته بودن، امکان پنهان سازی ابعادی از شخصیت، جستوجوی همفکران، دوستی با دوستان، اختیار و اقتدار مطلق و احساس عدم تعلق به مکان خاص از مهمترین تاثیرهای این فضا است.
* فردگرایی:
در نهایت آخرین ویژگی فضای مجازی، فردگرایی فزاینده در آن است. در فضای مجازی محدودیت های ناشی از عضویت در خانواده، گروه و جمع های خاص از بین می رود و فرد نیازی ندارد ملاحظه کسی را کند و رفتارش را متناسب با هنجارها و تایید دیگران شکل دهد، بنابراین به راحتی می تواند با هرکسی که می خواهد ارتباط برقرار کرده یا قطع رابطه کند. این وِیژگی در عین اینکه احساس آزادی زیادی به افراد می دهد، باعث ایجاد خودمحوری و فرد گرایی در افراد می شود که تنها خود و خواستههای خودشان برایشان اهمیت داشته باشد و به مرور ترجیح میدهند که با رایانه بی طرفی ارتباط برقرار کنند تا انسان های دیگر
آشنایی با اصطلاحات فضای مجازی
۱. رایانامه (ایمیل)
رایانامه ها از پرکاربردترین سرویس های فضای مجازی است.رایانامه در واقع صندوق پست الکترونیکی است که جایگزین صندوق پست فیزیکی شده است. شرکت های گوناگون، سازمان ها، نهادها، شخصیت های حقوقی و افراد عادی ترجیح می دهند به جای ارسال نامه از طریق پست یا نمابر (فکس)،از رایانامه استفاده کنند. یاهو (Yahoo) اولین رایانامه محبوب ایرانیان و پس از آن سرویس جیمیل (Gmail) با نوآوری و تنوع در خدمات گوی سبقت را از یاهو ربود. بین سرویس های ارایه دهنده ایمیل، هاتمیل (Hotmail) نیز در رده سوم قرار می گیرد
رایانامه ها از پرکاربردترین سرویس های فضای مجازی است.رایانامه در واقع صندوق پست الکترونیکی است که جایگزین صندوق پست فیزیکی شده است. شرکت های گوناگون، سازمان ها، نهادها، شخصیت های حقوقی و افراد عادی ترجیح می دهند به جای ارسال نامه از طریق پست یا نمابر (فکس)،از رایانامه استفاده کنند. یاهو (Yahoo) اولین رایانامه محبوب ایرانیان و پس از آن سرویس جیمیل (Gmail) با نوآوری و تنوع در خدمات گوی سبقت را از یاهو ربود. بین سرویس های ارایه دهنده ایمیل، هاتمیل (Hotmail) نیز در رده سوم قرار می گیرد
۲. بازی رایانه ای (گیم)
دومین شبکه ارتباطی در فضای اینترنت، بازیهای رایانه ای است.کاربران این شبکه گسترده جهانی را بازیبازانی تشکیل میدهند که در دنیای بازی به آنان بازیخور یا گیمر میگویند. بازیهای رایانهای براساس روند و نحوه انجام بازی به ژانر یا سبکهای مختلفی تقسیم بندی می شوند : سبک اکشن (هیجانی)، سبک تیراندازی، سبک ماجراجویی، سبک استراتژی، سبک شبیهسازی، سبک ورزشی و سبک معمایی.
دومین شبکه ارتباطی در فضای اینترنت، بازیهای رایانه ای است.کاربران این شبکه گسترده جهانی را بازیبازانی تشکیل میدهند که در دنیای بازی به آنان بازیخور یا گیمر میگویند. بازیهای رایانهای براساس روند و نحوه انجام بازی به ژانر یا سبکهای مختلفی تقسیم بندی می شوند : سبک اکشن (هیجانی)، سبک تیراندازی، سبک ماجراجویی، سبک استراتژی، سبک شبیهسازی، سبک ورزشی و سبک معمایی.
۳. انجمن ها و تالارهای گفت وگو (فروم)
انجمن جایی است که کاربران در آن درباره موضوع خاصی به صورت عمومی و یا تخصصی به تبادل اطلاعات می پردازند. کاربران در انجمن مانند شبکه های اجتماعی، ارتباط برخط میان فردی صوتی و تصویری ندارند، بلکه تنها می توانند درباره موضوع خاصی در اتاقی عمومی به بحث و تبادل نظر بپردازند و برای کاربران دیگر پیام خصوصی بفرستند و یا دریافت کنند. وجه تمایز این تالارها از دیگر شبکه ها، این است که معمولا تالارها جایی است برای یادگیری آنچه فرد نمی داند.
انجمن جایی است که کاربران در آن درباره موضوع خاصی به صورت عمومی و یا تخصصی به تبادل اطلاعات می پردازند. کاربران در انجمن مانند شبکه های اجتماعی، ارتباط برخط میان فردی صوتی و تصویری ندارند، بلکه تنها می توانند درباره موضوع خاصی در اتاقی عمومی به بحث و تبادل نظر بپردازند و برای کاربران دیگر پیام خصوصی بفرستند و یا دریافت کنند. وجه تمایز این تالارها از دیگر شبکه ها، این است که معمولا تالارها جایی است برای یادگیری آنچه فرد نمی داند.
۴. شبکه اجتماعی
شبکه های اجتماعی مجموعه ای عموما از افراد یا سازمان ها هستند که به وسیله یک یا چند نوع خاص از وابستگی- مانند ایده ها و تبادلات مالی، دوست ها، خویشاوندی، لینک های وب و …- به هم متصل شده اند. در حال حاضر شش نوع شبکه اجتماعی در جهان وجود دارد:* شبکه های اجتماعی متن محور: در این نوع از شبکه ها کاربران بیشتر از متن برای برقراری ارتباط با دیگران استفاده می کنند؛ « گوگل پلاس» و« فیس بوک» از مشهورترین شبکه های اجتماع متنمحور هستند.* شبکه های اجتماعی فیلم محور: در این شبکه ها، زبان برقرای ارتباط و سخن گفتن، فیلم است. یوتیوب و سایت داخلی آپارات از معروفترین شبکه های اجتماعی فیلم محور هستند.* شبکه های اجتماعی تصویر محور: در این شبکه ها، کاربران با ارسال تصاویر با دیگران ارتباط برقرار می کنند. و بیش از هرچیز از این ابزار برای انتقال اهداف خود استفاده می کنند. «اینستاگرام» و « فلیکر» از این دسته شبکه ها هستند.* شبکه های اجتماعی موضوع محور: آنچه بیش از هرچیز به ارتباط در این شبکه جهت میدهد، موضوع شبکه است؛ یعنی مهم نیست که کاربران از چه ابزاری برای برقراری ارتباط استفاده میکنند، بلکه موضوع مورد بحث اهمیت دارد. این نوع از شبکه های اجتماعی بیشترین تنوع را دارند؛ برای مثال موضوعاتی مانند کاریابی، تجارت، همکلاسی های قدیمی، نگهداری از حیوانات خانگی و … هریک حداقل شبکه ای اجتماعی را به خود اختصاص داده اند. شبکه های «لینکدین»، «کلاسمیت» و «داگاستر» از این نوع شبکهها هستند.* شبکه های مخاطب محور: مخاطب مهمترین دلیل به وجود آمدن این نوع شبکه است. شبکه اجتماعی «نی نی فیس» با محوریت کودک و «امپرس» با محوریت زنان از جمله این شبکه ها محسوب میشوند.* شبکه های اجتماعی خدمات محور: در این نوع از شبکه ها خدماتی مانند تماس صوتی و تصویری، سرگرمی، فروشگاه آنلاین، پیام رسانی و خدمات عمومی از قبیل کرایه تاکسی، تعیین وقت دکتر، پرداخت قبض برق و … ارایه میشود. از بین این نرم افزارها، آن دسته که امکان تماس صوتی و تصویری ارایه میدهند در حقیقت همراه شما ،زیرا امکانات اپراتور تلفن همراه را اعم از تماس صوتی و تصویری، ارسال پیام و ارسال محتویات چندرسانه ای، نمایش افرادی که در اطرافتان از این برنامه استفاده می کنند و تشکیل گروه های گوناگون را در اختیار دارند. این نوع از شبکه ها، در خارج از کشور، «برنامه ارتباطی» نامیده می شوند.
شبکه های اجتماعی مجموعه ای عموما از افراد یا سازمان ها هستند که به وسیله یک یا چند نوع خاص از وابستگی- مانند ایده ها و تبادلات مالی، دوست ها، خویشاوندی، لینک های وب و …- به هم متصل شده اند. در حال حاضر شش نوع شبکه اجتماعی در جهان وجود دارد:* شبکه های اجتماعی متن محور: در این نوع از شبکه ها کاربران بیشتر از متن برای برقراری ارتباط با دیگران استفاده می کنند؛ « گوگل پلاس» و« فیس بوک» از مشهورترین شبکه های اجتماع متنمحور هستند.* شبکه های اجتماعی فیلم محور: در این شبکه ها، زبان برقرای ارتباط و سخن گفتن، فیلم است. یوتیوب و سایت داخلی آپارات از معروفترین شبکه های اجتماعی فیلم محور هستند.* شبکه های اجتماعی تصویر محور: در این شبکه ها، کاربران با ارسال تصاویر با دیگران ارتباط برقرار می کنند. و بیش از هرچیز از این ابزار برای انتقال اهداف خود استفاده می کنند. «اینستاگرام» و « فلیکر» از این دسته شبکه ها هستند.* شبکه های اجتماعی موضوع محور: آنچه بیش از هرچیز به ارتباط در این شبکه جهت میدهد، موضوع شبکه است؛ یعنی مهم نیست که کاربران از چه ابزاری برای برقراری ارتباط استفاده میکنند، بلکه موضوع مورد بحث اهمیت دارد. این نوع از شبکه های اجتماعی بیشترین تنوع را دارند؛ برای مثال موضوعاتی مانند کاریابی، تجارت، همکلاسی های قدیمی، نگهداری از حیوانات خانگی و … هریک حداقل شبکه ای اجتماعی را به خود اختصاص داده اند. شبکه های «لینکدین»، «کلاسمیت» و «داگاستر» از این نوع شبکهها هستند.* شبکه های مخاطب محور: مخاطب مهمترین دلیل به وجود آمدن این نوع شبکه است. شبکه اجتماعی «نی نی فیس» با محوریت کودک و «امپرس» با محوریت زنان از جمله این شبکه ها محسوب میشوند.* شبکه های اجتماعی خدمات محور: در این نوع از شبکه ها خدماتی مانند تماس صوتی و تصویری، سرگرمی، فروشگاه آنلاین، پیام رسانی و خدمات عمومی از قبیل کرایه تاکسی، تعیین وقت دکتر، پرداخت قبض برق و … ارایه میشود. از بین این نرم افزارها، آن دسته که امکان تماس صوتی و تصویری ارایه میدهند در حقیقت همراه شما ،زیرا امکانات اپراتور تلفن همراه را اعم از تماس صوتی و تصویری، ارسال پیام و ارسال محتویات چندرسانه ای، نمایش افرادی که در اطرافتان از این برنامه استفاده می کنند و تشکیل گروه های گوناگون را در اختیار دارند. این نوع از شبکه ها، در خارج از کشور، «برنامه ارتباطی» نامیده می شوند.
دیدگاه کاربران
تعداد دیدگاه : 0
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.